در سال ۹۵ خبر تخریب دو ساختمان قدیمی و البته مهم از نظر معماری دوره پهلوی را در شهر تهران شنیدیم.
کاخ ثابت پاسال که از آن به کاخ ورسای ایران یاد میشده است و به عنوان بزرگترین خانه تهران در خیابان جردن جای گرفته است.
بر اساس برخی گزارشها قرار است با تخریب این خانه کمنظیر در شهر تهران به جایش یک برج مرتفع تجاری ساخته شود. رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان در نامهای به وزیر راه و شهرسازی و در اعتراض به تخریب این برج چنین گفته بود:
بیشک ساخت برجی ۹ طبقه با کاربری تجاری، بیتوجهی به توصیه اکید مسئولین مبنی بر حفظ هویت تهران است.
کاربری این کاخ در طرح تفصیلی جدید شهر تهران به پهنه کلان و پهنه مختلط تجاری، اداری و خدمات مسکونی تغییر یافته و قرار است برجی ۹ طبقه و با تراکم ساختمانی ۴۴۰ درصد و حداقل ضریب سکونت ۵۰ درصد به جای آن قد علم کند.
در دومین اقدام در تخریب خانههای قدیمی شهر تهران «خانه ملکه توران» خانهای که متعلق به همسر سوم رضا خان بود در سیام تیر ماه امسال مورد تعرض ماشینهای سنگین در جهت تخریب قرار گرفت.
این خانه به لحاظ معماری از نمونههای شاخص معماری مسکونی ویلایی در اوایل دوران مدرن ایران به شمار میرود. گفته میشود، در سال ۱۳۵۶ و پس از ساخته شدن مهرشهر توسط شمس پهلوی، ملکه توران به فکر ساختن تورانشهر افتاد که اجرای طرح آن با همکاری آلمانیها پیش بینی شده بود. بنابراین، بعید نیست که معمار بنای منزل او نیز از معماران آلمانی آن دوران بوده باشد.
حالا هم نوبت به «ویلای نمازی» رسیده است. این خانه مربوط به دوره پهلوی دوم در تهران است. این اثر که توسط جو پونتی، معمار ایتالیایی طراحی و بین سالهای ۱۹۵۷ تا ۱۹۶۴ میلادی ساخته شده در تاریخ ۲۲ آبان ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۱۵۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
اما خبر آمده است که ویلای نمازی هم از ثبت ملی خارج شده است و گفته میشود که مجوزهای لازم برای احداث یک هتل ۲۰ طبقه با معماری فرزاد دلیری داده شده است.
به گفته خبرگزاری ایسنا تخریب باغ ۸ هزار متری این ویلا باعث از بین رفتن یک شریان مهم زیست محیطی در منطقه شمیرانات خواهد شد و همچنین ویلای نمازی در همجواری با خانه زینالعابدین رهنما دارد که در سال ۸۲ ثبت ملی شده است و ساخت و ساز یک هتل ۲۰ طبقه در جوار آن حریم و منظر این خانه را نیز از بین میبرد.
«ویلای نمازی» از این جهت بسیار اهمیت دارد که به همراه «ساختمان شورای برنامه ریزی و توسعه» در بغداد تنها آثار «جوپونتی» در خاورمیانه هستند.
اثر جوپونتی در بغداد در جنگ سال ۲۰۰۳ آسیب فراوان دید که اکنون توسط یونسکو در حال مرمت است و مرمت این بنا توسط یونسکو نشان از اهمیت کارهای این معمار در جهان از نگاه یونسکو دارد.

نمایی از حیاط مرکزی خانه نمازیها

نمایی از حیاط خانه نمازیها در تهران،شمیران